भारत-गयाना रक्षा सम्बन्धको एक महत्वपूर्ण माइलस्टोन यस वर्षको सुरुमा गयानालाई दुईवटा डोर्नियर-२२८ विमानको आपूर्ति भएको हो।
गयाना रक्षा सेनाका प्रमुख ब्रिगेडियर उमर खान, भारतको प्रमुख रक्षा अधिकारी जनरल अनिल चौहानसँग ५ नोभेम्बर २०२४ मा नयाँ दिल्लीमा भेटवार्ता गरेका छन्। यस भ्रमणको उद्देश्य गयाना-भारत रक्षा साझेदारीलाई सुदृढ बनाउनु र क्षेत्रीय सुरक्षा प्रवर्धन गर्नु हो। ब्रिगेडियर खानको पाँच दिवसीय भ्रमणले भारतीय सैन्य नेतासँग उच्चस्तरीय छलफल र भारतका प्रमुख रक्षा उत्पादन केन्द्रहरूको भ्रमण गर्ने अवसर प्रदान गरेको छ।

भारत-गयाना रक्षा साझेदारीलाई सुदृढ बनाउनको लागि यो भ्रमण महत्त्वपूर्ण छ र यसले दुई राष्ट्रबीचको दशकौं लामो कूटनीतिक सम्बन्धलाई अझ प्रगाढ बनाउने लक्ष्य राखेको छ।

ब्रिगेडियर खानको भ्रमण भारतीय रक्षा प्रमुखहरूसँग बैठक गरेर शुरू भएको थियो। यसका क्रममा जनरल अनिल चौहानसँगको बैठकमा दुवै पक्षले आपसी समझदारी बढाउने, क्षेत्रीय स्थिरता सुदृढ गर्ने र समुद्री सुरक्षा बलाउने विषयमा छलफल गरे। जनरल चौहानले गयानाका सेनासँग सैन्य तालिम प्रदान गर्न भारतको प्रतिबद्धता पुनः पुष्टि गरे र "मेक इन इण्डिया" र "मेक फर द वर्ल्ड" पहलअन्तर्गत भारतको रक्षा निर्माण क्षमतामा भइरहेको वृद्धिबारे जानकारी दिए।

यसपछि, ब्रिगेडियर खानले भारतका प्रमुख सेवा प्रमुखहरूसँग भेट गरे। यस दौरान, जनरल उपेन्द्र द्विवेदी (भारतीय सेना प्रमुख) र ब्रिगेडियर खानले साझा रणनीतिक चासो र सैन्य सहयोगका सम्भाव्य क्षेत्रहरूको बारेमा कुरा गरे। शान्ति स्थापना र संकट समाधान प्रयासहरूमा सहयोग सुदृढ गर्नका लागि तालिम कार्यक्रम र सञ्चालनमा आदानप्रदानको सृजनाको चर्चा पनि भएको थियो।

भारतीय वायुसेना प्रमुखले गयानाका लागि हवाई निगरानी र विपत प्रतिक्रिया कार्यक्षमतामा सहकार्यका अवसरहरूको बारेमा छलफल गरे। ब्रिगेडियर खान र वायुसेना प्रमुखले हवाई अपरेशन्स र प्रौद्योगिकी सञ्जाल साझा गर्ने विषयमा तालिम र क्षमता निर्माण अभ्यासहरूका लागि मार्गदर्शन गरे।

भारतीय नौसेना प्रमुख, एडमिरल दिनेश के. त्रिपाठीसँग ब्रिगेडियर खानले समुद्री सुरक्षा र तालिममा सहकार्य विस्तार गर्ने सम्भावनाबारे कुरा गरे। भारतीय नौसेना गयाना रक्षा सेनालाई समुद्री गश्त र विपत तयारी क्षमता सुदृढ गर्नमा सहयोग गर्न इच्छुक छ।

ब्रिगेडियर खान र उनका अधिकारीहरूको टोली भारतका रक्षा सार्वजनिक क्षेत्रका उपक्रमहरूर प्रमुख रक्षा उत्पादन केन्द्रहरूको भ्रमण गर्न तालिका बनाइएको छ। यस भ्रमणले गयानाका अधिकारीहरूलाई भारतको मजबूत रक्षा उत्पादन क्षमताबारे जानकारी दिनेछ र स्वदेशी रक्षा निर्माणमा प्रगति हासिल गर्न मद्दत गर्नेछ।

भारत र गयानाको कूटनीतिक सम्बन्ध १९६५ देखि सुरु भएको हो र १९६८ मा गयानाको स्वतन्त्रतापछि भारतीय उच्चायोगको स्थापना गरिएको थियो। यस साझेदारीले रक्षा, व्यापार र प्रविधि लगायतका क्षेत्रमा सहयोगलाई सुदृढ गरेको छ।

भारत-गयाना रक्षा सम्बन्धको एक प्रमुख माइलस्टोन भनेको गयानालाई हालै हस्तान्तरण गरिएका दुई डोर्नियर-२२८ विमानहरू हुन्, जुन भारतको एक्सपोर्ट-इम्पोर्ट बैंकको २३.३७ मिलियन डलरको रक्षा लाइन अफ क्रेडिट मार्फत उपलब्ध गराइएको थियो। यी विमानहरू, जुन हिन्दुस्तान एयरोनॉटिक्स लिमिटेडद्वारा निर्मित छन्, गयानाका समुद्री र हवाई निगरानी क्षमताहरूलाई बलियो पार्नेछन्।

भारतको "मेक इन इण्डिया" र "मेक फर द वर्ल्ड" पहलहरूले गयानालाई उच्च गुणस्तरीय, किफायती रक्षा उपकरणहरू उपलब्ध गराउने अवसर प्रदान गर्दछ। यसले गयानाको रक्षा पूर्वाधारलाई सुदृढ गर्न र आत्मनिर्भरता प्रवर्धन गर्नका लागि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्नेछ। गयानाका अधिकारीहरू भारतका विभिन्न रक्षा सार्वजनिक क्षेत्र उपक्रम भ्रमण गर्ने क्रममा स्वदेशी रक्षा प्रौद्योगिकिहरूमा गहिरो जानकारी प्राप्त गर्नेछन्।

ब्रिगेडियर उमर खानको भारत भ्रमणले दुई राष्ट्र बीचको रणनीतिक सम्बन्धलाई थप सुदृढ बनाउने लक्ष्य राखेको छ, जसका लागि सैन्य तालिम, प्रौद्योगिकी साझा गर्ने र समुद्री सहकार्यमा अधिकतम फाइदा हासिल गर्न कडा प्रयासहरू हुनेछन्।