भारत र मध्य एशियाली राष्ट्रहरूको सम्बन्ध पछिल्लो समयमा थप घनिष्ठ भएको छ
कजाकिस्तानको अस्तानामा भएको २३ औं एससीओ शिखर सम्मेलनमा भारतको प्रतिनिधित्व गर्दै विदेशमन्त्री एस जयशंकरले यस क्षेत्रमा भारतको बढ्दो संलग्नतालाई जोड दिँदै मध्य एशियाका धेरै नेताहरूसँग छलफल गरेका छन्। यी बैठकहरूले द्विपक्षीय, क्षेत्रीय र अन्तर्राष्ट्रिय मुद्दाहरूको स्पेक्ट्रमलाई सम्बोधन गर्दै, मध्य एशियामा भारतको सक्रिय कूटनीतिलाई हाइलाइट गर्दछ।
उनले भेटेका पहिलो नेताहरूमध्ये कजाकिस्तानका उपप्रधानमन्त्री तथा विदेशमन्त्री मुराट नुरतेउ थिए। जुलाई २, २०२४ मा भएको तिनीहरूको बैठकले भारत-काजाकिस्तान रणनीतिक साझेदारी विस्तारमा केन्द्रित थियो। जयशंकरले मध्य एसियाली देशहरूसँग भारतको बढ्दो संलग्नतामा जोड दिए। उनले कजाकिस्तानको आतिथ्यताप्रति कृतज्ञता व्यक्त गर्दै दुई देशबीचको गहिरो सम्बन्धलाई झल्काउँदै क्षेत्रीय र विश्वव्यापी मुद्दाहरूमा छलफल गरे।
४ जुलाई, २०२४ मा, जयशंकरले ताजिकिस्तानका विदेश मन्त्री सिरोजिद्दीन मुहरिद्दिनलाई भेटे र अन्तर्राष्ट्रिय फोरमहरूमा उनीहरूको द्विपक्षीय साझेदारी र सहयोगको समीक्षा गर्न। उनीहरुले भारत र ताजिकिस्तान बीचको बलियो सम्बन्धलाई पुन: पुष्टि गर्दै क्षेत्रीय स्थितिमा विचार आदानप्रदान गरे।
जयशंकरले बेलारुसका विदेशमन्त्री म्याक्सिम राइजेन्कोभलाई पनि भेटेका थिए र बेलारुसलाई एससीओको सबैभन्दा नयाँ सदस्यको रूपमा स्वागत गरेका थिए। तिनीहरूले द्विपक्षीय सम्बन्ध र सम्भावित वृद्धि क्षेत्रहरूबारे छलफल गरे, जसले सांघाई सहयोग संगठन फ्रेमवर्क भित्र भारत-बेलारुस सम्बन्धको आशाजनक भविष्यलाई सङ्केत गर्छ।
संयुक्त राष्ट्र संघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेससँग महत्त्वपूर्ण भेटघाट भएको थियो, जहाँ उनीहरूले विश्वव्यापी हटस्पटहरू, संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषद् सुधारहरू, र भारत-संयुक्त राष्ट्र साझेदारीको बारेमा छलफल गरे। जयशंकरले गुटेरेसको अन्तर्दृष्टिको प्रशंसा गरे र भारत र संयुक्त राष्ट्र बीचको अर्थपूर्ण सहयोगको महत्त्वलाई हाइलाइट गरे।
आफ्नो भ्रमणको क्रममा, जयशंकरले पुस्किन पार्कमा रहेको महात्मा गान्धीको प्रतिमामा श्रद्धाञ्जली अर्पण गरे, जसमा भारतीय समुदायका सदस्यहरू र भारतका साथीहरूले भारतको सांस्कृतिक कूटनीति प्रदर्शन गरेका थिए।
जयशंकरको अस्तानाको भ्रमण कजाकिस्तानको अध्यक्षतामा सम्पन्न सांघाई सहयोग संगठन काउन्सिल अफ हेड्स अफ स्टेटको २४ औं बैठकको एक हिस्सा हो। शिखर सम्मेलनको उद्देश्य विगत दुई दशकमा संगठनका गतिविधिहरूको समीक्षा गर्नु र राज्य र बहुपक्षीय सहयोगका सम्भावनाहरू, क्षेत्रीय र अन्तर्राष्ट्रिय महत्त्वपूर्ण मुद्दाहरूलाई सम्बोधन गर्ने बारे छलफल गर्नु हो।
सन् २००१ मा स्थापना भएको सांघाई सहयोग संगठनमा चीन, रुस, काजाकिस्तान, किर्गिस्तान, ताजिकिस्तान र उज्वेकिस्तान संस्थापक सदस्यका रूपमा रहेका छन्। २०१७  मा १७ औं सांघाई सहयोग संगठन शिखर सम्मेलनमा प्राप्त भएको भारतको पूर्ण सदस्यताले क्षेत्रीय सुरक्षा, आर्थिक सहयोग, र सांघाई सहयोग संगठन ढाँचा भित्र राजनीतिक संवादको लागि आफ्नो प्रतिबद्धतालाई संकेत गर्दछ।