भारत-नेपाल विकास सहयोगका पहलहरूले शिक्षा र स्वास्थ्यको मुख्य ध्यान दिएर विभिन्न क्षेत्रमा महत्वपूर्ण आवश्यकताहरूलाई समाधान गर्दै आएका छन्।
जुन १४, २०२४ मा, नेपालको प्युठान जिल्लामा श्री दाङ-बाङ माध्यमिक विद्यालय र छात्रावास भवनहरूको शिलान्यास समारोहमा भारत-नेपाल विकास सहयोगमा महत्त्वपूर्ण कोसेढुङ्गा हासिल भयो। यो पहल, भारत सरकारको आर्थिक सहयोगमा कुल नेपाली रुपैया ३३.९२ मिलियन, यस क्षेत्रमा शैक्षिक पूर्वाधार बृद्धि गर्न एक बलियो प्रयास चिन्ह लगाउँछ।
 
ऐरावती गाउँपालिकाका अध्यक्ष नबिल विक्रम शाह र काठमाडौंस्थित भारतीय राजदूतावासका सेकेन्ड सेक्रेटरी प्रशान्तकुमार सोनाको संयुक्त रुपमा सञ्चालन भएको उक्त समारोहमा विभिन्न राजनीतिक दलका प्रतिनिधि, सरकारी अधिकारी, शिक्षक, अभिभावक, विद्यार्थीलगायतको सहभागिता रहेको थियो । नयाँ विद्यालय र छात्रावास भवनहरूले शैक्षिक स्तरलाई उल्लेखनीय रूपमा माथि उठाउने र अनुकूल सिकाइ वातावरणलाई बढावा दिँदै आवासको सुविधा प्रदान गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।
ऐरावती गाउँपालिका मार्फत उच्च प्रभाव सामुदायिक विकास परियोजना (एचआईसीडीपी) ढाँचा अन्तर्गत कार्यान्वयनमा आएको यो पहलले नेपाल र भारतबीचको स्थायी साझेदारी र सहयोगको उदाहरण हो। दुवै देशको विभिन्न क्षेत्रहरूमा सहकार्यको लामो इतिहास छ, शिक्षा उनीहरूको विकास प्रयासहरूको आधारशिला रहेको छ।
समारोहमा बोल्दै, स्थानीय अधिकारीहरू र विद्यालयका प्रतिनिधिहरूले भारतको निरन्तर विकास सहयोगको लागि कृतज्ञता व्यक्त गर्दै, त्यस्ता परियोजनाहरूले स्थानीय समुदायहरूमा, विशेष गरी शैक्षिक पूर्वाधारको सुदृढीकरणमा परिवर्तनकारी प्रभावमा जोड दिए।
२००३ देखि, भारतले नेपालमा ५५१  उच्च प्रभाव सामुदायिक विकास परियोजनाहरूहरू सञ्चालन गरेको छ, विभिन्न क्षेत्रहरूमा ४९० परियोजनाहरू पूरा गरेको छ। लुम्बिनी प्रदेशले मात्र प्युठानका दुईसहित ६१ वटा आयोजनाबाट लाभान्वित भएको छ । पूर्वाधारभन्दा बाहिर, सामुदायिक कल्याणलाई थप अभिवृद्धि गर्दै, भारतले नेपालभर स्वास्थ्य सेवा र शैक्षिक संस्थाहरूलाई १,००० एम्बुलेन्स र ३०० स्कूल बसहरू दान गरेर पनि महत्त्वपूर्ण योगदान गरेको छ।
श्री दाङ-बाङ माध्यमिक विद्यालय र छात्रावासको भवन निर्माणले महत्वपूर्ण शैक्षिक आवश्यकताहरू मात्र पूरा नगरी विद्यार्थी र शिक्षकहरूलाई उत्प्रेरित र उत्प्रेरित गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। आधुनिक सुविधाहरूले शैक्षिक स्तर बढाउन र सुधारिएको शैक्षिक नतिजाहरूमा योगदान पुर्‍याउने अपेक्षा गरिएको छ, जसले गर्दा यस क्षेत्रको सामाजिक-आर्थिक विकासलाई बढावा दिन्छ।
भारत र नेपालबीच जारी सहकार्यले नेपाली समुदायको कल्याण र विकासप्रतिको साझा प्रतिबद्धतालाई जोड दिन्छ। यी संयुक्त पहलहरू द्विपक्षीय सम्बन्धको गहिराइ र लचिलोपनलाई प्रतिबिम्बित गर्दै, विकासका प्राथमिकताहरूलाई सम्बोधन गर्न र दिगो विकासलाई प्रोत्साहित गर्न निर्णायक छन्।
साझा सांस्कृतिक सम्पदा र भौगोलिक निकटता भएका छिमेकीका रूपमा भारत र नेपालले आपसी समृद्धि हासिल गर्ने उद्देश्यका साथ सहयोगात्मक प्रयासहरूमार्फत आफ्नो साझेदारीलाई सुदृढ गर्न जारी राखेका छन्। श्री दाङ–बाङ माध्यमिक विद्यालय र छात्रावास भवनको शिलान्यास समारोहले दुवै देशका जनताको जीवनलाई थप समृद्ध बनाउने यो स्थायी मित्रता र सहकार्यको भावनाको प्रमाण हो ।
अगाडि हेर्दै, त्यस्ता परियोजनाहरूको सफल कार्यान्वयनले भारत र नेपालका लागि प्रगति र समृद्धिको साझा दृष्टिकोणलाई सुदृढ गर्दै निरन्तर सहयोगलाई प्रेरणा दिने अपेक्षा गरिएको छ। यो पहलले द्विपक्षीय सद्भावनाको प्रतीक मात्र होइन दिगो विकास र समावेशी वृद्धि मार्फत उज्यालो भविष्य निर्माण गर्ने दिशामा ठोस कदमको रूपमा पनि काम गर्दछ।